CRS, Ülkeler Arası Mali ve Finansal Bilgi Paylaşımı

Anıl Sürmeli

Mali Müşavir I MAAT

Özellikle son 10 yıldır, üzerinde çok fazla konuşulan konulardan olan; ülkeler arası finansal bilgilerin paylaşımı mevzusu, 2017 yılından itibaren birçok ülke tarafından artık uygulanmaya başlanmıştır. Bu yazımızda, bu bilgi paylaşımının kapsamı, içeriği ve uygulama detayları ile, Türkiye’nin bu anlaşma içerisindeki yeri gibi konularda bilgiler vermeye çalışacağız.

Karşılıklı İdari Yardımlaşma Sözleşmesi

İnsanların ve paranın, dünya üzerinde çok fazla hareket etmesi, devletler açısından vergi kaybına yol açmakta ve kara para ile mücadeleyi zorlaştırmaktadır. Birçok ülke arasında imzalanmış olan ve yürürlükte bulunan “Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları” da bu açıdan yetersiz kalmaktadır.

OECD tarafından 1988 yılında, vergisel konularda uluslararası iş birliğini hem çok taraflı hem de düzenli olarak sağlamak amacıyla “Karşılıklı İdari Yardımlaşma Sözleşmesi” oluşturulmuştur. 2010 yılında son haline kavuşan bu sözleşme, bugün itibariyle dünya üzerinde 136 ülke tarafından imzalanmış olup, Türkiye olarak bu sözleşmeyi 2011 yılında imzalamış bulunmaktayız.

Finansal Bilgilerin Otomatik Değişimi

Karşılıklı İdari Yardımlaşma Sözleşmesi’nin alt maddelerinden biri olan Finansal Bilgilerin Otomatik Değişimi konusu, birçok insanı ve kurumu ilgilendiren önemli yükümlülükler getirmektedir.

Karşılıklı olarak anlaşan ülkeler, diğer ülke mukimlerine ait (diğer ülkede ikamet eden vergi sorumlularına ait) finansal hesap bilgilerini, finansal kuruluşlardan toplayıp, otomatik olarak her yıl, ilgili ülke ile paylaşacaklardır. Bu paylaşımın en önemli özelliği, diğer ülkenin talebi olmaksızın, otomatik olarak finansal verilerin paylaşılacak olmasıdır.

Hangi bilgiler paylaşıma konu olacak?

Şahıslar açısından:

Otomatik bilgi değişimi kapsamında, diğer ülke mukiminin sahip olduğu banka hesap bakiyeleri, finansal varlıklardan elde ettiği gelirlerin detayları (faiz, temettü, alım-satım kazançları gibi), nakdi değer sigorta sözleşmeleri gibi finansal bilgiler, kişinin kimlik, adres ve hesap bilgileri ile beraber diğer ülke Maliyesi ile paylaşılacaktır.

Aşağıdaki bilgiler paylaşım konusu yapılmayacaktır.

  • Gayrimenkul, tapu, araç bilgileri
  • Finansal Varlıklar dışında elde edilen; kira gelirleri, emeklilik gelirleri vs. bilgileri
  • Banka hesaplarının hareketleri

Kurumlar açısından:

Kurum hesaplarının paylaşımında bazı şartlar mevcuttur. Temel prensip olarak; Türkiye’de kurulu olan yabancı ortaklı bir şirketin bilgileri paylaşıma konu değildir. Ancak, aşağıda belirtilen durumların varlığında paylaşım yapılacaktır;

  • Şirket gelirlerinin %50’sinden fazlası finansal varlık gelirlerinden oluşmakta ise,
  • Yurtdışında kurulu bir şirketin Türkiye’de banka hesabı olması durumunda

Paylaşım Nasıl Yapılacak?

2017 yılından itibaren, bankalar ve diğer finansal kurumlarca, hesap sahiplerinden alınmış olan bu bilgiler, öncelikle ülkelerin Maliye Birimleri ’ne (Türkiye’de Gelirler İdaresi) iletilecek, sonrasında diğer ülke Maliye birimi ile paylaşılacaktır.

Bir önceki yıla ait veriler, normal şartlarda, takip eden yılın Eylül ayı içerisinde paylaşılacaktır.

Türkiye’nin Otomatik Bilgi Paylaşımı

Birçok ülke tarafından ilk paylaşımlar 2017, 2018 yılları için başlamış olup, Türkiye açısından diğer ülkeler ile paylaşım anlaşmaları aşağıdaki şekilde yerine getirilmeye başlanmış ya da başlanacaktır.

  • NORVEÇ ve LETONYA ile 2018 yılı verileri için 2019 yılında paylaşım başlamıştır.
  • Gelirler İdaresi tarafından yayımlanan uygulama Kılavuzuna göre; ALMANYA, HOLLANDA, BELÇİKA, AVUSTURYA ve FRANSA ile paylaşım henüz başlamamış olup, görüşmeler devam etmektedir. 
  • 2019 yılı verileri için yukarıdaki ülkelerle beraber, tam 54 ülke ile paylaşım yapılmasına karar verilmiştir. (Tam liste aşağıda sunulmuştur.)

Bazı ülkeler çeşitli sebeplerden ötürü, tek taraflı bilgi paylaşımında bulunmak istemektedirler. Örneğin; Bulgaristan, Gana, Lübnan, Romanya, Birleşik Arap Emirlikleri, Cayman Adaları, Bermuda gibi ülkelerden tek taraflı olarak sadece Türkiye bilgi alacak olup, bilgi paylaşımı yapılmayacaktır.

Yorum

Başta OECD ve Avrupa ülkeleri olmak üzere, tüm dünya üzerinde 136 ülke tarafından imzalanmış olan Karşılıklı İdari Yardımlaşma Sözleşmesi, vergisel iş birliği sağlanması konusunda ülkeleri zorunlu olarak bu kapsama girme durumunda bırakmaktadır.

Bu sözleşmeyi imzalamayan ve finansal bilgilerin otomatik paylaşımına başlamayan ülkeler, hem OECD hem de AB nezdinde “kara liste” olarak adlandırılan işbirliği yapmayan veya şeffaf olmayan ülke olarak nitelendirilmektedir. Bunun sonucu olarak, uluslar arası finans ve kredi kurumlarının puanlamaları ve ülke girişimcilerinin yurtdışı finansal kurumlarında hesap açabilme imkanları zorlaşmaktadır.

Birçok ülke gibi Türkiye de, bu sözleşmeleri imzalamış ve yükümlülüklerini yerine getirmek için tüm ülkeler ile bilgi paylaşımını başlatmak durumundadır. Özellikle yurtdışında yaşayan vatandaşlarımız için endişe verici olan bu bilgi paylaşımı konusu dikkatle takip edilmektedir.

Uluslar arası vergi konularında sıkıntı yaşamamak için, farklı ülkelerde elde ettiğiniz tüm gelirlerinizi, vergi mükellefi olduğunuz (mukim olduğunuz) ülke içerisinde beyan etmeniz önemlidir. Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları sayesinde mükerrer vergi ödememek için mutlaka uzman görüşü almanızı önermekteyiz.

Avustralya radyosu SBS’e konu ile ilgili katıldığımız program yayınını da buradan dinleyebilirsiniz. 

Konu ile ilgili olarak Gelirler İdaresi tarafından yayımlanan detaylı ve örnekli Bilgilendirme Rehberine buradan ulaşabilirsiniz.